صدای پای بهار میآید و شکوفههایی که کمکم در حال باز شدن هستند، آخر زمستان را زیبا و دلنشین کردهاند؛ ولیکن زمان بسان عقابی سریع در حال پرواز است و دیری نخواهد پایید که بهار جای خود را به تابستان خواهد داد؛ تابستانی که شاید مانند سال گذشته گرم و سوزان باشد. در این شرایط شاید یکی از مهمترین تجهیزات خودرو که عملکرد آن بسیار حایز اهمیت است، چیزی نیست جز کولر. اهمیت کولر و در حالت کلی سیستم سرمایش و گرمایش خودروها به حدی است که شاید همین سیستم، نتیجه رقابت تنگاتنگ دو خودرو را رقم بزند. در ادامه به بررسی این تجهیز حیاتی میپردازیم.
نحوه عملکرد کولر خودرو
اساس عملکرد سیستمهای سرمایشی تقریبا یکسان بوده و با چرخش یک سیال بین منبع سرد و گرم، تبادل حرارت و در نتیجه خنککاری اتفاق میافتد. در کولر خودرو، گاز ابتدا در کمپرسور که نیروی خود را بواسطه تسمه دینام و از موتور دریافت میکند فشرده شده و با فشار بالا به سمت کندانسور هدایت میشود.
گاز با از دست دادن گرما در کندانسور تبدیل به مایع شده و در ادامه پس از عبور از لوله مویی که به شیر انبساط نیز معروف است به دلیل کاهش چشمگیر فشار، حالت دوفازی به خود میگیرد. در ادامه این ماده دوفازی وارد اواپراتور میشود. با ورود به اواپراتور، این مایع گرمای لولهها را گرفته و دوباره تبدیل به گاز میشود. حال نوبت فن است که وارد عمل شود و هوای داخل کابین را به سمت این لولهها هدایت کند و پس از خنک شدن، این هوا مجددا وارد کابین شده و در نهایت شما گرمای سوزان تابستان را حس نمیکنید.
قطعات تشکیلدهنده کولر خودرو
کمپرسور
همانطور که بیان شد کمپرسور وظیفه متراکم نمودن گاز خنککننده را بر عهده داشته و نیروی لازم جهت این کار نیز به واسطه تسمه دینام از موتور تامین میگردد.
کندانسور
اساس کار کندانسور همانند رادیاتور بوده و گاز ورودی به آن، با از دست دادن گرما تبدیل به مایع می&lrmشود. مایع خروجی کندانسور، با توجه به دمای پایین خود، وظیفه خنککاری بر عهده دارد.
شیر انبساط
میزان گاز وارد شده از کندانسور به اواپراتور، توسط شیر انبساط تعیین و کنترل شده و از سویی دیگر، کاهش فشار نیز در این قطعه رخ میدهد. به عبارتی دیگر، شیر انبساط متعادلکننده بار گرمایی و میزان خنککنندگی اواپراتور است.
خشک کننده
بین اواپراتور و کندانسور تجهیزی قرار دارد تحت عنوان خشککننده (ریسیور درایر)، با استفاده از یک ماده شیمیایی رطوبت را جذب میکند. وجود این ماده شیمیایی حیاتی است چراکه در صورت وجود آب، بلورهای یخ تشکیل شده و در نتیجه سیستم تهویه عمل نکرده و دچار آسیب خواهد شد. شاید ملموسترین مثال برای درک عملکرد این ماده شیمیایی، بستههای کوچکی باشد که در کفشها و کیفها قرار داده میشود.
اواپراتور یا تبخیرکننده
همانطور که از اسم این قطعه پیداست، تبخیر آب در این قطعه اتفاق افتاده و حرارت گرمای کابین، گرفته میشود.
فن کولر
فن کولر وظیفه گردش هوا را بر عهده دارد و با چرخش هوا، خنکی را برای شما به ارمغان میآورد.
نکات مهم در مورد کولر خودرو
1- بلافاصله پس از آنکه سوار خودرو شدید، کولر را روشن ننمایید؛ بلکه چند دقیقه پنجرهها را باز بگذارید تا هوای کابین عوض شده و سپس اقدام به روشن نمودن کولر نمایید. قطع به یقین اکثر قریب به اتفاق رانندگان همین کار را انجام میدهند اما دلیل این امر چیست؟ گرمای هوای تابستان منجر به آن میشود که گاز بنزین داخل کابین شود که گازی سمی و خطرناک بوده و میتواند آسیبهای جبرانناپذیری را در پی داشته باشد که با باز گذاشتن پنجرهها به مدت چند دقیقه، دیگر نیازی به نگرانی نیست.
2- برخی افراد به صورت اغراقآمیزی بر این باورند که روشن نمودن کولر، مصرف سوخت را به شدت افزایش میدهد؛ در حالیکه این قضیه چندان هم درست نیست. سعی نمایید زمانهایی که کولر روشن است خیلی به خودرو فشار نیاورید و از این طریق میتوانید مصرف سوخت را نیز مدیریت کنید. شایان ذکر است که مصرف سوخت با پنجرههای باز و سرعت بالا، عملا بیش از حالتی است که کولر خودرو روشن است و این امر نیز به مسائل آیرودینامیکی است که پنجرههای باز، مقاومت در برابر هوا را افزایش میدهد.
3- حتیالامکان خودرو را در فضای سرپوشیده و حداقل سایه پارک نمایید تا کابین بیش از حد گرم نشود.
4- کولر را در سرعت و دور موتور پایین روشن نموده و پس از روشن کردن، سرعت فن را بالا ببرید تا هوای گرم موجود در لولههای تهویه خارج گردد.
5- در تونلها و یا هوای آلوده، دکمه گردش داخلی کولر را فعال نمایید چرا که موجب زودتر سرد شدن هوای داخل میگردد.
6- استفاده طولانی مدت از کولر در ترافیکهای سنگین و یا سربالاییهای شدید، فشار زیادی را به موتور و خودرو وارد میکند لذا بهتر است در این موارد در یک سیکل منظم، کولر را چند دقیقه خاموش و دوباره روشن کنید. البته کاهش درجه کولر نیز توصیه میگردد.
7- پیش از آغاز فصل گرما، کولر را چک نموده و از صحت عملکرد آن مطمئن شوید.
8- آب رادیاتور را همواره چک نمایید چراکه کمبود آن میتواند به گرمای شدید موتور منجر شده و کولر آنچنان که باید خنک نکند.
9- در سرعتهای پایین از دنده سنگین استفاده کنید؛ این موضوع علاوه بر کمک به خنک شدن بیشتر، مانع از صدمه به سایر تجهیزات خودرو خواهد شد.
شارژ کولر
گاز مورد استفاده در کولر از نوع R134 بوده و پس از مدتی مقدار آن کاهش مییابد و در واقع زمانیکه از شارژ کولر سخن میگوییم؛ همان پر کردن مخزن ماده خنککننده است. شارژ کولر معمولا هر دو سال یکبار باید انجام شده و با توجه به آنکه مبردهای دیگری نیز در بازار هستند اطمینان حاصل نمایید که کولر شما، با همان گاز خود شارژ میشود چراکه ترکیب دو گاز متفاوت میتواند منجر به کاهش عملکرد کولر گردد. توجه نمایید که روشن نمودن کولر بدون گاز یا با مقدار کم میتواند به کمپرسور آسیب بزند.
علایم خرابی کولر
واضحترین نشانه خرابی کولر، عدم خنک کردن آن است که تشخیص آن به راحتی امکانپذیر است همچنین اگر کولر روشن نشد و یا در هر بار روشن کردن کولر، صدای غیرمعمولی از موتور به گوشتان رسید؛ از نشانههای دیگر خرابی کولر است. در صورت مشاهده این موارد، بلافاصله کولر را خاموش نموده و در اولین فرصت به مکانیک مراجعه نمایید.
مطالب مشابه