لنت ترمز چیست و چطور میتوان عمر آن را افزایش داد؟
حتی آنهایی که رانندگی بلد نیستند تا حدود زیادی با نحوه عملکرد سیستم ترمز در خودروها آشنا هستند. وظیفه ترمز هم برای همه آشکار است: کاهش سرعت و توقف خودرو. یکی از مهمترین اجزای سیستم ترمز خودروها، لنت ترمز آن است. لنت ترمز هم مثل بخشهای دیگر خودرو نیاز به نگهداری دارد. اهمیت نگهداری صحیح و داشتن لنت ترمزهای سالم را نباید نادیده گرفت. در این مقاله به معرفی کامل لنت ترمز و نقش آن در خودرو میپردازیم و نکاتی در مورد نگهداری بهتر از آنها را مرور میکنیم. همچنین به این سوال که چه زمانی باید لنت ترمز را تعویض کرد نیز پاسخ خواهیم داد.
لنت ترمز چیست و چطور کار میکند؟
خودروها برای توقف از نیروی اصطکاک استفاده میکنند و در سیستم ترمز خودرو، ایجاد نیروی اصطکاک به عهده لنتهای ترمز است. این لنتها زمانی که راننده پدال ترمز را فشار دهد روی دیسکها قرار میگیرد و به آن فشار میآورند. نیروی اصطکاک تولید شده باعث کاهش سرعت چرخها و در نهایت توقف کامل خودرو میشود. قدمت لنت ترمز تقریبا به اندازه قدمت خودرو است، اولین لنت ترمزها در سال ۱۹۰۲ توسط فردی به نام فردریک لکنستر اختراع شد. خودروهای قدیمیتر از لنت کفشکی استفاده میکردند و خودروهای امروزی تقریبا همه به لنت دیسکی مجهز هستند.
عمر مفید لنت ترمز چقدر است؟
بعضی اجزای خودرو مثل فیلتر هوا و روغن موتور باید مرتب تعویض شوند، اما برخی دیگر از جمله لنت ترمز قانون خاصی در مورد تعویض ندارند و این راننده است که باید با زیر نظر داشتن عملکرد ترمز، وضعیت لنتها را تخمین بزند و در صورت نیاز آنها را تعویض کند. با این که دستورالعمل مشخصی برای تعویض لنت ترمز وجود ندارد، اما معمولا پس از طی ۸۰ هزار کیلومتر لنتهای ترمز فرسوده میشوند و در صورت کند شدن سیستم ترمز باید آن را تعویض کرد. عمر مفید لنت ترمز بیش از هرچیزی به سبک رانندگی، کیفیت لنت ترمز خودرو و نحوه نگهداری از خودرو بستگی دارد. مهمترین عواملی که روی عمر مفید لنت ترمز تاثیر دارند را مرور خواهیم کرد.
۱. نوع لنت ترمز
شاید بتوان گفت مهمترین عاملی که بر طول عمر لنت ترمز تاثیر دارد، نوع آن است. لنتهای ارگانیک قدیمی ارزانترین لنتهای موجود هستند و طبعا عمر مفید آنها بسیار کوتاه است. لنتهایی که به آنها کمفلز (Low Metallic) گفته میشوند از لنتهای ارگانیک بهتر عمل میکنند و طول عمر بیشتری دارند. لنتهای نیمهفلزی طول عمر نسبتا بالایی دارند اما لنتهای سرامیکی مدرن گرانترین، و البته مطمئنترین نوع لنت هستند و بیشترین طول عمر را دارند.
۲. در چه مسیرهایی رانندگی میکنید؟
افرادی که بیشتر در بزرگراهها و جادهها تردد میکنند، خیالشان از بابت طول عمر لنت ترمز راحتتر است. در این مسیرها راننده نیاز کمتری به ترمز کردن دارد و تعداد دفعات ترمزگیری آنها کمتر است همین باعث میشود لنتهای ترمز کمترین اصطکاک با دیسکها را داشته باشند و در نتیجه عمر آنها بالاتر میرود. از سوی دیگر مناطق شهری، به خصوص کوچههای پر پیچ و خم بیشترین آسیب را به لنت ترمز میزنند چون راننده دائم مجبور است از ترمز استفاده کند، زیاد توقف کند و سرعت خود را زیاد کاهش بدهد نتیجه میشود فشار بیشتر روی لنتهای ترمز و کاهش عمر مفید آنها.
۳. چند سرنشین یا بار دارید؟
هرچقدر سرنشینان بیشتر یا بار بیشتری داشته باشید، عمر لنت ترمز خودروی شما زودتر به پایان میرسد چون هرچقدر وزن خودرو افزایش پنیدا کند، ترمز نیاز به نیرو و فشار بیشتری دارد. معمولا خودروهای شهری خانوادههای پرجمعیت زودتر دچار فرسایش لنت ترمز میشوند چون مرتب با سرنشینان زیاد در مسیرهای شهری تردد میکنند.
۴. مسافتی که طی میکنید چقدر است؟
خودروهایی که مسیرهای کوتاهی را طی میکنند کمتر به لنت ترمز فشار میآورند، به طور مثال لنت ترمز خودروی یک کارمند که صبحها با آن سر کار میرود و عصر با آن به خانه برمیگردد، کمتر دچار فرسایش میشود. از سوی دیگر لنت ترمز یک راننده تاکسی به دلیل طی مسافت طولانی زودتر فرسوده میشوند، عناصر تعداد سرنشین و تردد در مسیرهای شهری را هم که در نظر بگیریم بیشتر متوجه فشار وارده به لنت ترمز این نوع خودروها میشویم.
از کجا بفهمیم لنت خودرو چه زمانی باید عوض شود؟
سیستم ترمز یکی از مهمترین سیستمهای خودرو است و جان و مال مالک خودرو به آن وابسته است. بنابراین ضروری است که هنگامی که عملکرد لنت ترمز پایین میآید، به موقع و بدون هیچ تعللی نسبت به تعویض آن اقدام کنید. ولی لنت ترمز چیزی نیست که بتوان آن را تخمین زد، چاره چیست و چطور میتوان زمان مناسب برای تعویض لنت را تشخیص داد؟ فراموش نکنید که این تکنیکها ممکن است جامع و کامل نباشند و گاهی اوقات مشکلات لنت ترمز تنها توسط یک تعمیرکار خبره قابل شناسایی هستند.
۱. چراغ هشدار
بعضی خودروها، به خصوص مدلهای جدیدتر مجهز به سنسور فرسودگی لنت هستند. این سنسورها عملکرد استاندارد لنت را با عملکرد فعلی لنت مقایسه میکنند و در صورت کند شدن یا سالم نبودن لنتهای ترمز، از طریق چراغی روی داشبورد یا سیستم الکترونیکی خودرو راننده را از وضعیت نامناسب لنتها آگاه میکنند. اگر خودروی شما مجهز به سنسور لنت نبود، بهتر است اگر احساس میکنید سیستم ترمز کارآمدی خود را از دست داده است، از یک مکانیک متخصص کمک بخواهید.
۲. بررسی ظاهری لنتها
در اکثر خودروها لنتها از بین رینگ خودرو قابل مشاهده هستند. باید حداقل ۳ میلیمتر از لنتها قابل رویت باشد، اگر کمتر از سه میلیمتر از لنتها قابل رویت بود، احتمالا خودروی شما نیاز به تعویض لنت دارد و باید به تعمیرکار مراجعه کنید.
۳. صدای لنتها
لنتها نباید صدای اضافهای مثل خر خر، جیر جیر و یا صدایی شبیه به سوت تولید کنند. صدای لنت به معنی تمام شدن عمر آنها است. اگر از لنت شما صداهایی مانند آنچه گفتیم خارج میشود، احتمالا لنتها کاملا از کار افتادهاند و هر بار ترمز به دیسکهای خودرو آسیب میزند.
۴. کشیده شدن فرمان هنگام ترمز
اگر هنگامی که ترمز میگیرید خودرو به چپ یا راست کشیده میشود، این یعنی یکی از لنتهای چرخهای چپ یا راست خودرو عمرش به پایان رسیده است و باید آن را تعویض کرد. دقت کنید که ممکن است کشیده شدن فرمان به علت دیگری هم روی دهد، بنابراین مراقب باشید و از یک متخصص مشورت بگیرید تا هزینه بیخود برای تعویض قطعهای که نیازی به عوض شدن ندارد پرداخت نکنید.
۵. لرزش پدال
پدال ترمز باید نرم و راحت عمل کند، اگر هنگام ترمز گیری نیرویی از سمت ترمزها به پدال وارد میشود یا پدال دچار لرزش و تکانه میشود، احتمالا لنت ترمز شما کارآمدی خود را از دست داده و نیاز به تعویض دارد.
چطور میتوان عمر مفید لنت ترمز را افزایش داد؟
۱. سبک رانندگی کنید
سعی کنید همیشه وزن خودرو را در کمترین حالت ممکن نگه دارید. اگر خودروی شما برای حمل بار طراحی نشده است، از جابجا کردن بارهایی با وزن سنگین با خودرو خودداری کنید.
۲. کمتر ترمز بگیرید
اگر در مسیرهایی تردد میکنید که مجاز به راندن با سرعت بالا هستید، به جای ترمز ناگهانی، سعی کنید پیش از رسیدن به نقطهای که میخواهید گاز را رها کنید تا خود به خود سرعت خودرو کاهش پیدا کند. این تکنیک نه تنها باعث افزایش طول عمر لنتهای ترمز میشود بلکه مصرف سوخت خودرو را نیز کاهش میدهد.
۳. در ترافیک زودتر ترمز کنید
هرچقدر خودرو زمان و مسافت بیشتری برای ترمز داشته باشد، فشار روی لنتهای ترمز هم کاهش پیدا میکند. بنابراین اگر در مسیرهایی تردد میکنید که پرترافیک هستند، سعی کنید به جای ترمزهای ناگهانی، خیلی نرم و پیش از رسیدن به مانع پیش روی خودرو ترمز بگیرید تا به آهستگی از شتاب خودرو کاسته شود، ترمز ناگهانی برای توقف سریعتر خودرو فشار زیادی به لنتهای ترمز وارد میکند.
۴. ایمن برانید و از رانندگی تهاجمی پرهیز کنید
سبک رانندگی بیملاحظه و خشن و لایی کشیدن میان خودروها نه تنها از نظر ایمنی مشکلساز است و جریمه قانونی در پی دارد، بلکه باعث فرسودگی بیشتر خودرو میشود. افرادی که به این نوع از رانندگی عادت دارند، ناخواسته به لنتهای ترمز فشار میآورند چون مجبورند دائم برای جلوگیری از برخورد با خودروی جلویی و عبور از بین خودروها، به صورت پیاپی روی پدال گاز و ترمز بکوبند. رانندگی ایمن و با ملاحظه هم باعث کاهش مصرف سوخت میشود و هم از ورود فشار اضافی به لنتهای ترمز جلوگیری میکند.
پس از تعویض لنت، چه نکاتی را رعایت کنیم؟
معمولا لنتهای نوی خودرو کمی به زمان نیاز دارند تا جا بیافتند. البته این بستگی به نوع و کیفیت لنت دارد اما به طور کلی بهتر است در پانصد کیلومتر ابتدایی که با لنتهای نو رانندگی میکنید، حسابی در مورد ترمزها احتیاط کنید. دقت کنید که ممکن است لنتهای جدید عملکردی متفاوت با لنتهای قدیمی داشته باشند بنابراین سعی کنید لنتها را به اصطلاح قلقگیری کنید تا ببینید عملکرد آنها با لنتهای قبلی متفاوت است یا نه.
فراموش نکنید که عمر لنتهای ترمز به دیسکهای ترمز خودرو گره خورده است. دیسکهای ترمز به مرور زمان به علت اصطکاک نازک میشوند و دیسکی که نازک شده باشد خیلی سریع داغ میشود و باعث آسیب دیدن و کاهش عملکرد سیستم ترمز خودرو میشود. میتوانید حداقل ضخامت دیسک ترمز خودرو را در دفترچه آن مشاهده کنید تا در صورت نیاز به موقع آن را تعویض کنید. به خاطر بسپارید که خیلی وقتها بهترین راه تشخیص خرابی در لنت یا دیسک ترمز، تجربه راننده است. اگر احساس میکنید وضعیت ترمزگیری خودروی شما تغییر کرده است، بهتر است ریسک نکنید و بلافاصله از یک مکانیک متخصص بخواهید وضعیت سیستم ترمز را بررسی کند.
مطالب مشابه